ဗီလားတစ္ေကာင္ ကြၽဲ ႏြား တစ္ေထာင္တဲ့…ကၽြဲ၊ႏြားေတြအတြက္ ဘာေတြေကာင္းလို႕လဲ? (ဗဟုသုတအျဖစ္ မ်ွေ၀ေပးလိုက္ပါတယ္)

ဗီလားတစ္ေကာင္ ကြၽဲ ႏြား တစ္ေထာင္တဲ့…ကၽြဲ၊ႏြားေတြအတြက္ ဘာေတြေကာင္းလို႕လဲ? (ဗဟုသုတအျဖစ္ မ်ွေ၀ေပးလိုက္ပါတယ္)

ဗီလားတစ္ေကာင္ကို ႏြားတင္းကုတ္ ကြၽဲတင္းကုတ္မ်ားမွာ ခ်ိတ္ဆြဲထားရင္ျဖင့္ ကြၽဲႏြားမ်ား ေရာဂါဘယ ကင္းေဝးေစပါတယ္။ ဒီအေကာင္ရဲ႕အမည္က ”Horseshoe crab (or) Villa” ဗီလား ျဖစ္ပါတယ္။ ကင္းဖို/ကင္းမလို႔လည္း ေခၚဆိုပါတယ္။

Atlantic သမုဒၵရာထဲ၌ အမ်ားဆုံးေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဆိတ္၊ ႏြား ၊ကြၽဲမ်ားကို ဗီလားအေျခာက္ကို ေရစိမ္တိုက္ပါက ေရာဂါကင္းေဝးပါတယ္။ Horseshoe crabs ပင္လယ္ဗီလားသတၱဝါေတြဟာ အခုဆိုရင္ သက္တမ္းအားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း (၄၅၀) မီလီယံခန႔္ ေက်ာ္လြန္၍ လာခဲ့ပါၿပီ။

ဒိုင္ႏိုေဆာ (Dinosours) သတၱဝါေတြရွိစဥ္ အခါကတည္းက ဗီလားေတြဟာ ယေန႔အခ်ိန္ထိ မ်ိဳးသုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္မသြားေသးပါဘူး။ဗီလားဟာ အရမ္းအဖိုးတန္ၿပီး သူ႔မွာ အရွားပါးဆုံး ေသြးကို ပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ေသြးဟာ အျပာေရာင္ (blue blood) ျဖစ္ပါတယ္။

ဗီလားေတြရဲ႕ ေသြးဟာ ”Limulus Amebocyte lysate” (LAL) လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ဗက္တီးရီယား ပိုးမႊားသန႔္စင္ ေဆးတစ္မ်ိဳးကို ထုတ္ယူရရွိပါတယ္။

 

ဒီေဆးဟာ (Endotoxin detection) အတြက္ ထုတ္လုပ္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး လူသားေတြရဲ႕ေသြး/ တိရစာၦန္ သတၱဝါေတြရဲ႕ေသြးထဲက ဗက္တီးရီယား ပိုးမႊားမ်ားကိုရွာေဖြ စစ္ေဆးတဲ့ေနရာမွာ အသုံးျပဳပါတယ္။

ဒီေဆးကို သိမ္းဆည္းထားမည္ဆိုလွ်င္ အနည္းဆုံး အပူခ်ိန္ 2-8°c စင္တီဂရိတ္ ရွိရပါမယ္။ဗီလား ေမြးျမဴေရးလုပ္ငန္းဟာ ႏွစ္စဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ မီလီယံနဲ႔ခ်ီၿပီး ဝင္ေငြရရွိပါတယ္။ ဗီလားဟာ လူသားတို႔ စားသုံးရန္ မသင့္ပါ။ အဆိပ္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

Villa(ဗီလား) Billa (ဘီလား) မဟုတ္ပါ။ Horse(ျမင္း) Shoe(ရႈးဖိနပ္) Crab(ကဏန္းေကာင္) Horseshoe crab” ကို ဘာသာ ျပန္ၾကည့္ရင္ေတာ့ ျမင္းဖိနပ္ဂဏန္း ျဖစ္သြားမွာေပါ့။

ေနာက္တနည္း အဆင္ေျပေအာင္ျပန္ဆိုၾကည့္ရင္ေတာ့ (ျမင္းခြာကဏန္း) ဆိုရင္ ပိုမွန္ပါလိ မ့္မယ္။တကယ္ေတာ့ ေနရာေဒသ အလိုက္ အေခၚေဝၚေတြ ကြဲလြဲေနျခင္းဟာ အဓိက မက်ပါဘူး။

ပုံကိုၾကည့္ရင္ျဖင့္ သိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီနာမည္ မဟုတ္ဘူး။ ဟိုနာမည္ မဟုတ္ဘူးဆိုၿပီး ျငင္းဆိုေနၾကရင္ေတာ့ ေမာသြားပါလိမ့္မယ္။ျမန္မာျပည္မွာ ေပါလို႔ဆိုတာက

နည္းပညာ မရွိေတာ့ အရာရာဟာ တန္ဖိုးမဲ့ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီ ဗီလားေတြရဲ႕ေသြးဟာ သတၱဝါေတြရဲ႕အသက္ေပါင္းမ်ားစြာကို ကယ္တင္လွ်က္ ရွိပါတယ္။

မ်ားစြာေသာ အခ်က္အလက္ေတြက်န္ရွိပါေသးတယ္။ဒီေလာက္ပဲအခ်ိန္ရလို႔ ဒီမွ်ေလာက္နဲ႔ပဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ဘီလားတစ္ေကာင္ ႏြားတစ္ေထာင္ပါ။ ႏြားၿခံတင္းကုတ္ အျမင့္ဆုံးေနရာမွာဘီလား အဖို ျဖစ္ေစ အမျဖစ္ေစ အေခ်ာက္ကို တြဲထားရင္ ေတာ္႐ုံ ႏြားေရာဂါ လုံးဝမွမျဖစ္ပါဘူး။ ကိုယ္တိုင္သုံးဖူးပါတယ္ ။

Credit…ကိုရဲႏိုင္စိုး ျမန္မာ့လယ္ယာ

Unicode

ဗီလားတစ်ကောင် ကျွဲ နွား တစ်ထောင်တဲ့…ကျွဲ၊နွားတွေအတွက် ဘာတွေကောင်းလို့လဲ? (ဗဟုသုတအဖြစ် မျှဝေပေးလိုက်ပါတယ်)

ဗီလားတစ်ကောင်ကို နွားတင်းကုတ် ကျွဲတင်းကုတ်များမှာ ချိတ်ဆွဲထားရင်ဖြင့် ကျွဲနွားများ ရောဂါဘယ ကင်းဝေးစေပါတယ်။ ဒီအကောင်ရဲ့အမည်က ”Horseshoe crab (or) Villa” ဗီလား ဖြစ်ပါတယ်။ ကင်းဖို/ကင်းမလို့လည်း ခေါ်ဆိုပါတယ်။

Atlantic သမုဒ္ဒရာထဲ၌ အများဆုံးတွေ့ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဆိတ်၊ နွား ၊ကျွဲများကို ဗီလားအခြောက်ကို ရေစိမ်တိုက်ပါက ရောဂါကင်းဝေးပါတယ်။ Horseshoe crabs ပင်လယ်ဗီလားသတ္တဝါတွေဟာ အခုဆိုရင် သက်တမ်းအားဖြင့် နှစ်ပေါင်း (၄၅၀) မီလီယံခန့် ကျော်လွန်၍ လာခဲ့ပါပြီ။

ဒိုင်နိုဆော (Dinosours) သတ္တဝါတွေရှိစဉ် အခါကတည်းက ဗီလားတွေဟာ ယနေ့အချိန်ထိ မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်မသွားသေးပါဘူး။ဗီလားဟာ အရမ်းအဖိုးတန်ပြီး သူ့မှာ အရှားပါးဆုံး သွေးကို ပိုင်ဆိုင်ထားပါတယ်။ သူ့ရဲ့သွေးဟာ အပြာရောင် (blue blood) ဖြစ်ပါတယ်။

ဗီလားတွေရဲ့ သွေးဟာ ”Limulus Amebocyte lysate” (LAL) လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ ဗက်တီးရီယား ပိုးမွှားသန့်စင် ဆေးတစ်မျိုးကို ထုတ်ယူရရှိပါတယ်။

ဒီဆေးဟာ (Endotoxin detection) အတွက် ထုတ်လုပ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး လူသားတွေရဲ့သွေး/ တိရစ္ဆာန် သတ္တဝါတွေရဲ့သွေးထဲက ဗက်တီးရီယား ပိုးမွှားများကိုရှာဖွေ စစ်ဆေးတဲ့နေရာမှာ အသုံးပြုပါတယ်။

ဒီဆေးကို သိမ်းဆည်းထားမည်ဆိုလျှင် အနည်းဆုံး အပူချိန် 2-8°c စင်တီဂရိတ် ရှိရပါမယ်။ဗီလား မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းဟာ နှစ်စဉ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ မီလီယံနဲ့ချီပြီး ဝင်ငွေရရှိပါတယ်။ ဗီလားဟာ လူသားတို့ စားသုံးရန် မသင့်ပါ။ အဆိပ် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

Villa(ဗီလား) Billa (ဘီလား) မဟုတ်ပါ။ Horse(မြင်း) Shoe(ရှုးဖိနပ်) Crab(ကဏန်းကောင်) Horseshoe crab” ကို ဘာသာ ပြန်ကြည့်ရင်တော့ မြင်းဖိနပ်ဂဏန်း ဖြစ်သွားမှာပေါ့။

နောက်တနည်း အဆင်ပြေအောင်ပြန်ဆိုကြည့်ရင်တော့ (မြင်းခွာကဏန်း) ဆိုရင် ပိုမှန်ပါလိ မ့်မယ်။တကယ်တော့ နေရာဒေသ အလိုက် အခေါ်ဝေါ်တွေ ကွဲလွဲနေခြင်းဟာ အဓိက မကျပါဘူး။

ပုံကိုကြည့်ရင်ဖြင့် သိနိုင်ပါတယ်။ ဒီနာမည် မဟုတ်ဘူး။ ဟိုနာမည် မဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ငြင်းဆိုနေကြရင်တော့ မောသွားပါလိမ့်မယ်။မြန်မာပြည်မှာ ပေါလို့ဆိုတာက

နည်းပညာ မရှိတော့ အရာရာဟာ တန်ဖိုးမဲ့နေတတ်ပါတယ်။ ဒီ ဗီလားတွေရဲ့သွေးဟာ သတ္တဝါတွေရဲ့အသက်ပေါင်းများစွာကို ကယ်တင်လျှက် ရှိပါတယ်။

များစွာသော အချက်အလက်တွေကျန်ရှိပါသေးတယ်။ဒီလောက်ပဲအချိန်ရလို့ ဒီမျှလောက်နဲ့ပဲ ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

ဘီလားတစ်ကောင် နွားတစ်ထောင်ပါ။ နွားခြံတင်းကုတ် အမြင့်ဆုံးနေရာမှာဘီလား အဖို ဖြစ်စေ အမဖြစ်စေ အချောက်ကို တွဲထားရင် တော်ရုံ နွားရောဂါ လုံးဝမှမဖြစ်ပါဘူး။ ကိုယ်တိုင်သုံးဖူးပါတယ် ။

Credit…ကိုရဲနိုင်စိုး မြန်မာ့လယ်ယာ