ကို႐ို နာဗိုင္းရပ္စ္ ကို အႏိုင္ရခဲ့ၾကသူ မ်ား (သို႔) COVID-19 ကုသေပ်ာက္ ကင္းသူမ်ားရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံ

ကို႐ို နာဗိုင္းရပ္စ္ ကို အႏိုင္ရခဲ့ၾကသူ မ်ား (သို႔) COVID-19 ကုသေပ်ာက္ ကင္းသူမ်ားရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံ

ကို ႐ိုနာ ေရာဂါခံစားခဲ့ရၿပီး ေဆး႐ုံကဆင္းလာတဲ့ သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔အားလုံးရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခံစားခ်က္ကေတာ့ အားလုံးအတူတူျဖစ္တယ္…။ အထီးက်န္ျခင္း၊ ေၾကာက္႐ြံ႕ျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း..။

ကို႐ိုနာ ေရာဂါခံစားခဲ့ရတဲ့ၿဗိတိန္လူမ်ိဳးတစ္ဦး Connor Reed။ အသက္ ၂၅ ႏွစ္..။ သူက ေတာ္ေတာ္နာမည္ႀကီးတယ္..။ သူ ကို႐ိုနာရေတာ့ ဝူဟန္မွာကိုး…။ အဲဒီတုန္းက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ အသစ္ထြက္ေနၿပီဆိုတာ၊ အဲဒါဘာေရာဂါလဲဆိုတာေတာင္ ကမာၻက မသိေသး…။

ေဖေဖၚဝါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔မွ အဲဒီ ဗိုင္းရပ္ဟာ SARS-CoV-2 ရယ္လို႔၊ ဒီဗိုင္းရက္ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါကို COVID-19 ရယ္လို႔ WHO က နာမည္ေပးခဲ့တာျဖစ္တယ္..။ သူျဖစ္တာ ၂၀၁၉၊ ႏိုဝင္ဘာကတည္းက.။

Connor Reed က ေဝလနယ္က ၿဗိတိန္လူမ်ိဳး..။ သူက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၊ ဝူဟန္ၿမိဳ႕ (Wuhan) မွာ အဂၤလိပ္စာျပေနတဲ့ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ေပါ့..။ ဝူဟန္ေရာက္တာ ၃ ႏွစ္နီးပါးရွိၿပီ..။ Connor Reed ဟာ ကို႐ိုနာ ဗိုင္းရပ္စ္ရၿပီး တစ္လနီးပါး အိမ္တြင္းေအာင္းေနခဲ့ရတယ္.။

၂၀၁၉ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၅ ရက္.. “အဲဒီေန႔က ကြၽန္ေတာ္ အိပ္ရာက ႏိုးလာေတာ့ မအီမလည္ျဖစ္ေနတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ေခ်ာင္း အရမ္း ဆိုးတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ပ်ားရည္နဲ႔ေရေႏြး ပူပူနဲ႔ေရာေသာက္တယ္။”

“ပထမတုန္းက အေအးမိတာပဲ ထင္တာ ။ သာမန္ အေအးမိသလိုပါပဲ။ ႏွာေခါင္း အရမ္းပိတ္တယ္။ ၃ ရက္ေျမာက္အထိ မသက္သာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ဝီစကီနဲ႔ပ်ားရည္ ေရာေသာက္တယ္။” “၅ ရက္ေျမာက္ေန႔က ျပန္ေကာင္းလာတယ္…။” “ထူးျခားတာက ေနေကာင္းလာလိုက္၊ ျပန္ဆိုးသြားလိုက္ပဲ..။ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေနမေကာင္းျဖစ္တာ မဟုတ္ဘူး”

“၂ ရက္ပဲၾကာတယ္… ကြၽန္ေတာ္ အရမ္းျပန္ ဖ်ားလာတယ္..။ မ်က္လုံးေတြ ပူတယ္..။ တစ္ကိုယ္လုံး ကိုက္လာတယ္..။ေခ်ာင္ဆိုးလြန္းလို႔ အသံေတာင္ ဝင္တယ္..။ စကားေျပာလို႔ မရေတာ့ဘူး။”

“ကြၽန္ေတာ္ တုပ္ေကြးေရာဂါ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကဳံဖူးတယ္..။ ဒါဟာအဆိုး႐ြားဆုံးပဲ။ အသက္ အႏၲရယ္မရွိဘူးဆိုတာ သိေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္ အရမ္းကို ေၾကာက္ခဲ့တယ္တယ္။ “အသက္ရႉၾကပ္တဲ့ အခ်ိန္က အေၾကာက္ဆုံးပဲ..။”

“၉ ရက္ေျမာက္ေန႔ …၊ အိပ္ရာထဲမွာပဲ ေနရတယ္၊ အစာမစားခ်င္ေတာ့ဘူး..။ ေခါင္းေတြ အရမ္းကိုက္တယ္၊ ေနရတာ အဆင္မေျပဘူး။ “၁၁ ရက္ေျမာက္ေန႔ သက္သာလာျပန္တယ္..။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ့္ ေၾကာင္ေလး ႐ုတ္တရက္ ေသသြားတယ္..ဘာလို႔လဲေတာ့ မသိဘူး…”

“၁၂ ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ ကြၽန္ေတာ္ ဝူဟန္က (Zhongnan University Hospital) ေဆး႐ုံကို သြားခဲ့တာ…ကြၽန္ေတာ္ ထပ္ဖ်ားလာၿပီး အ႐ိုး အဆစ္ေတြပါ ကိုက္လာလို႔… အရင္တုန္းက ဒီလိုမ်ိဳး ကြၽန္ေတာ္တစ္ခါမွမႀကဳံဖူးဘူး။” “ဆရာဝန္က ကြၽန္ေတာ့္ ကို နမိုးနီးယား (အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါ) ရေနၿပီတဲ့..”

“အသက္႐ူမဝတာ အဆိုးဆုံးပဲ။ အသက္႐ူမဝရင္ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ေသေတာ့မယ္ပဲ ထင္မိတယ္..။ အသက္က တစ္ဝက္ပဲ႐ူေနရသလို ခံစားရတယ္..”

“၁၃ ရက္ေျမာက္ေန႔က စၿပီး ကြၽန္ေတာ္ ဆရာဝန္ က နမိုးနီးယားအတြက္ေပးတဲ့ ေဆး (antibiotics)ေတြ စေသာက္တာ”

“၁၆ ရက္ေျမာက္ေန႔က်ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ အေမ့ဆီ ဖုန္းဆက္မိတယ္..။ အေမ ကြၽန္ေတာ္ အရမ္းေနမေကာင္းျဖစ္ေနၿပီ..လို႔..။ အေမက အေတာ္ စိတ္ပူေနၿပီ..။ အေမ့ဆီ ဖုန္းဆက္ၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔က်ေတာ့ နည္းနည္း သက္သာလာတယ္”

“၂၂ ရက္ေန႔ေျမာက္က်ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ အဆုတ္ေရာင္တာ အေတာ္သက္သာေနၿပီ..” “၂၄ ရက္ၾကာေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ ေနေကာင္းသေလာက္ျဖစ္ေနၿပီ..” “ကြၽန္ေတာ္ အလုပ္ျပန္ဆင္းတယ္..။”

“ကြၽန္ေတာ္ အဲဒီလို စျဖစ္ၿပီး ၃၆ ရက္ေျမာက္ေန႔ေပါ့..သူငယ္ခ်င္းက ေကာလဟလ ထြက္ေနတယ္တဲ့ …ကြၽန္ေတာ္တို႔ေနတဲ့ ဝူဟန္မွာ ေရာဂါကပ္ဆိုက္ေနၿပီ.. စားစရာေတြေျပးဝယ္ထားဆိုလို႔ ကြၽန္ေတာ္ အေျပးဝယ္တာ..မနက္ ၃ နာရီႀကီး…”

“ေနာက္တစ္ေန႔..။ ဝူဟန္မွာ ေၾကညာေတာ့တာပဲ.။ ဗိုင္းရပ္စ္ အသစ္ဝင္ေနၿပီဆိုတာ… ကြၽန္ေတာ္ ထင္လိုက္တယ္..။ ဒါ ကြၽန္ေတာ္ ရခဲ့တဲ့ ဗိုင္းရပ္ဆိုတာ… မွတ္မွတ္ရရ အဲဒီေန႔က ကြၽန္ေတာ္ စ ျဖစ္ၿပီး ၃၇ ရက္ေျမာက္ေန႔” (ဝူဟန္က အမည္မသိတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ စေနၿပီလို႔ WHO ကို တရားဝင္ အသိေပးတာ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၃၁ ရက္ေန႔မွ ျဖစ္ပါတယ္…။)

“ကြၽန္ေတာ္ ေနမေကာင္းစျဖစ္တဲ့ေန႔က စေရတြက္ရင္ ၅၂ ရက္ေျမာက္ေန႔ေပါ့…။ ေဆး႐ုံက ကြၽန္ေတာ့္ကို သတင္းေပးလာတယ္..။ ကြၽန္ေတာ္ ခႏၶာကိုယ္ထဲဝင္ခဲ့တာ ဝူဟန္မွာျဖစ္ေနတဲ့ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ အသစ္ တဲ့..။ ကြၽန္ေတာ္ကျဖင့္ ေနေတာင္ ျပန္ေကာင္းသြားၿပီ..” “ကြၽန္ေတာ္ COVID -19 ကို အိမ္မွာ တစ္ေယာက္တည္းေနရင္း အႏိုင္ရခဲ့ပါတယ္…”

“အခုေတာ့ ဝူဟန္ ဟာတကယ့္တေစၦၿမိဳ႕ႀကီးျဖစ္ေနၿပီ..။ အခုဆို လမ္းေတြေပၚမွာ ဘယ္သူမွမရွိသေလာက္…။ေဈးဆိုင္ေတြမွာ သစ္သီးေတြ၊ဟင္းသီး ဟင္း႐ြက္ေတြ သိပ္မရွိေတာ့ဘူး..။ ေဆးဆိုင္ေတြမွာလည္း ေဆးေတြ၊ မ်က္ႏွာဖုံးေတြမရွိဘူး။”

“မ်က္ႏွာဖုံး (mask)မပါဘဲ လမ္းထြက္ရင္ ရဲက ဖမ္းမွာ…” (Connor Reed ကေျပာတာျဖစ္ပါတယ္..။ သူ႔ အေတြးလား၊ တကယ္လားေတာ့ မသိပါ..။)

ေနာက္တစ္ေယာက္က ဝါရွင္တန္ျပည္နယ္က အသက္ ၃၇ ႏွစ္အ႐ြယ္ Elizabeth Schneider..။ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၂ ရက္ အိမ္တက္ပါတီက ျပန္လာၿပီး ေနာက္ပိုင္း အဖ်ားတက္လာတယ္။ ပါတီတက္တဲ့လူ ၄၀% ေလာက္က ေနမေကာင္းျဖစ္လာတယ္..။

“ကြၽန္မ အပူခ်ိန္ ၁၀၃ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္အထိေရာက္ခဲ့တယ္..။ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ခ်မ္းစိမ့္၊ ေခါင္းကိုက္..။ ၃ ရက္ဖ်ားၿပီး ၃ ရက္ျပန္ေကာင္းခဲ့ေသးတယ္..။” ဒါေပမဲ့ Elizabeth Schneider မွာ ကနဦးမွာ ေခ်ာင္းဆိုးတာတို႔၊ အသက္ရႉက်ပ္တာတို႔ မရွိေတာ့ ကို႐ိုနာလို႔ မထင္မိခဲ့..။

“ထပ္ဖ်ားေတာ့ ကိုယ္ခႏၶာတစ္ခုလုံး နာက်င္ကိုက္ခဲေနတယ္..။ အဆစ္နာတယ္၊ အားမရွိ…၊ ပ်ိဳ႕အန္ခ်င္သလို ခံစားရတယ္ …။ ဖ်ားလိုက္ ေပ်ာက္လိုက္ စုစုေပါင္းမွာ ၁၆ ရက္ေလာက္ျဖစ္တယ္..။” “အဲဒီေန႔က အိမ္တက္ပြဲသြားၾကတဲ့သူေတြ ေမးၾကည့္ေတာ့ တခ်ိဳ႕က ဝမ္းေလွ်ာတယ္ေျပာၾကေပမဲ့ ကြၽန္မကေတာ့ ဝမ္းမေလွ်ာဘူး..”

“ရက္သတၱပတ္ ႏွစ္ပတ္အၾကာ၊ မတ္လ ၇ ရက္ေန႔က ေဆး႐ုံကဖုန္းလာတယ္။ ကြၽန္မေရာဂါက COVID-19 တဲ့..။ အဲဒီတုန္းက ကြၽန္မမွာ အဖ်ားရွိတယ္…။ ႏွာေစးၿပီး လည္ေခ်ာင္းနာေနၿပီ။”

“တနလၤာေန႔၊ မတ္လ ၉ ရက္ေန႔ကစၿပီးကြၽန္မရဲ႕ အေျခအေနေကာင္းလာတာ ။ ၁၃ ရက္မွာ အဖ်ားမရွိေတာ့ဘူး..။” “စိတ္ဓာတ္ေတာ့ က်တာေပါ့..။ အိမ္တစ္ေယာက္တည္းေနရတာ အထီးက်န္တယ္..။ အရမ္းအားနည္းတယ္..။ အစာစားဖို႔ ဘာမွ မခ်က္ႏိုင္ဘူး…”

ေနာက္တစ္ေယာက္က နယူးဂ်ာစီ (NJ) က ကို႐ိုနာ လူနာ က အသက္ ၃၂ အ႐ြယ္ James Cai (physician assistant)..။ သူက နယူးဂ်ာစီရဲ႕ ပထမဆုံး လူနာေပါ့..။ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၈ ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔က Times Square မွာရွိတဲ့ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာညီလာခံတက္ခဲ့ရာက ကို႐ိုနာရခဲ့တာျဖစ္တယ္..။

“ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ဝမ္းေလွ်ာၿပီးရင္ဘတ္ေအာင့္တယ္။ အဖ်ားေတာ့ သိပ္မျမင့္ဘူး..” Cai ဟာ မတ္လ ၃ ရက္ ကတည္းက Hackensack University Medical Center မွာ အထီးက်န္စြာေနခဲ့ရတယ္..။ “ကြၽန္ေတာ္ ေခ်ာင္း ခဏခဏ ေခ်ာင္းဆိုးလို႔ နံ႐ိုးေတြေတာင္နာတယ္..”

“ဓာတ္ခြဲခန္းက ကြၽန္ေတာ့္ကို ေဆးႏွစ္မ်ိဳး ေပးတယ္..”

“ပထမဆုံး ေဆးထိုးၿပီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ အဖ်ားက်သြားတယ္..။ ဓာတ္ခြဲခန္းရဲ႕ရလဒ္ေတြ အားလုံး ပိုေကာင္းလာပါၿပီ။ ဓာတ္ခြဲခန္းက ဒီေဆးႏွစ္မ်ိဳးကကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို ေႏွးေစတယ္။ အဲဒီေဆးေတြ အေတာ့္ကို ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိတယ္..”

“အဲဒီေဆးႏွစ္မ်ိဳးကို ေလးရက္ၾကာေသာက္ခဲ့ၿပီး မတ္ ၁၁ ရက္မွာ ကြၽန္ေတာ့္ကို သူတို႔ စမ္းသပ္ေနဆဲ့ ေဆးတစ္မ်ိဳးထပ္ေပးခဲ့တယ္..။ ေနာက္ေန႔ ကြၽန္ေတာ္ ေရာဂါလကၡဏာ အားလုံးပိုေကာင္းလာတယ္..။ ေအာက္စီဂ်င္ လယ္ဗယ္လည္း မက်ေတာ့ဘူး။”

“သမီးေလး နဲ႔ ေဝးေနရတာ COVID ထက္ပို ပင္ပန္းတယ္…” အခုေတာ့ ဇနီး နဲ႔ ၂၀ လ အ႐ြယ္ရွိတဲ့ ခ်စ္သမီးေလးကို ျပန္ေတြ႕ႏိုင္ၿပီေပါ့..။

COVID -19 လူနာေတြ ဘယ္လိုကုလဲ…?

COVID-19 ဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ေရာဂါမို႔ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ပဋိဇီဝေဆးမ်ားက မထိေရာက္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ မ်ားေသာအားျဖင့္…

ဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔ ကိုယ္ခံအား တိုက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရဓာတ္ဆုံးရႈံးတဲ့ အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေရဓာတ္ျပန္ျဖည့္ေပး..။ ဖ်ားရင္ အဖ်ားက်ေဆး (တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမွာ စမ္းသတ္ေနဆဲေဆး)..။ အသက္ရႉက်ပ္တဲ့သူေတြ ေအာက္စီဂ်င္ေပး…။ ခႏၶာကိုယ္က ဗိုင္းရပ္စ္ကို ႏိုင္တဲ့ အထိ အခ်ိန္တစ္ခုအထိေစာင့္႐ုံကလြဲၿပီး..။ အျခားကုစရာ နည္းလမ္းမရွိေသးပါဘူး။

COVID-19 အတြက္ ကာကြယ္ေဆးေတြနဲ႔ ကုသမႈနည္းလမ္းေတြကို ကမာၻအႏွံ႔အျပားကသိပၸံညာရွင္ေတြက စမ္းသပ္ စစ္ေဆးဆဲျဖစ္ပါတယ္..။ COVID -19 အတြက္ ကာကြယ္ေဆးေဖာ္ၿပီး အေမရိကန္ (Seattle) မွာ မတ္လ ၁၆ ရက္၊ တနလၤာေန႔က စၿပီး လူေတြဆီ ေဆးထိုး စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ေနပါၿပီ ..။

ဒါေပမဲ့ သုေတသီေတြဟာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတဲ့ ကာကြယ္ေဆးေတြနဲ႔ ေဆးကုသနည္းေတြကို အထပ္ထပ္ စမ္းသပ္ဖို႔လိုမယ္..။ ယုံၾကည္စိတ္ခ်တဲ့ ကာကြယ္ေဆးကိုရဖို႔ လေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာႏိုင္ပါတယ္…။ ကာကြယ္ ေဆးမရခင္စပ္ၾကား ကို႐ိုနာကို ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္ထဲ အဝင္မခံၾကပါနဲ႔လို႔…။

မိမိကိုယ္ကို မိမိကာကြယ္ၾကပါ..။

မေ႐ႊမိုး