လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း၂၆၀ေက်ာ္က တံငါ႐ြာေလးတစ္႐ြာ… ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ (သို႔မဟုတ္) ဒဂုံၿမိဳ႕

လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း၂၆၀ေက်ာ္က တံငါ႐ြာေလးတစ္႐ြာ… ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ (သို႔မဟုတ္) ဒဂုံၿမိဳ႕

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တည္ခဲ့တာဟာ ခုဆိုရင္ ႏွစ္ေ ပါင္း(၂၆၀)​ေက်ာ္ ရွိခဲ့ ပါၿပီ။ ရန္ကုန္လို႔ ျဖစ္မလာခင္က တံငါ႐ြာေလး တစ္႐ြာမွ်သာ .. ေနာက္ ဒဂုံၿမိဳ႕။

အေလာင္းမင္းတရား ဒဂုံကို သိမ္းပိုက္ခ်ိန္မွာ ဒဂုံၿမိဳ႕ဟာ ေတာထေနပါၿပီ။ ၿခဳံႏြယ္ေတြ ကို ရွင္းလင္းၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကို တည္ထား ခဲ့ပါတယ္။

ေမလ ၂ ရက္ ၁၇၅၅ (သကၠရာဇ္ ၁၁၁၇၊ ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၇ ရက္ ၾကာသပေတးေန႔) မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို (၇) ရက္တည္းနဲ႔ အၿပီး တည္ေဆာ က္ခဲ့ ပါတယ္။

(၇) ရက္နဲ႔ အၿပီး တည္ေဆာက္ ခဲ့ေပမယ့္ ျဖစ္ကတတ္ဆန္း လုပ္ခဲ့တာ ေတာ့မ ဟုတ္ပါဘူး။ က်ဳံး၊ ေျမာင္း ၊ ျပအိုး၊ တံခါး စတဲ့ ၿမိဳ႕အဂၤါေတြ ပါတဲ့ “သစ္ၿမိဳ႕”တစ္ ခု ပါ။

ရန္အေပါင္း ကုန္စင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့တဲ့ ၿမိဳ႕ျဖစ္လို႔ “ရန္ကုန္” လို႔ သမုတ္ ခဲ့ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သစ္မွာ ရပ္ကြက္(၈) ခု ရွိၿပီး လူဦးေရ တစ္ေသာင္းခန႔္ ေနထိုင္ခဲ့ ၾက ပါတယ္။

အေလာင္းမင္းတရား ရဲ႕ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မွာ ဆိပ္ကမ္း ႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ ”ဘုရင့္သေဘၤာဆိပ္” နဲ႔ “တ႐ုတ္သေဘၤာဆိပ္” လို႔ ေခၚ ပါတယ္။

ရန္ကုန္ ကို သေဘၤာေတြ ဆိုက္ကပ္ၿပီ ဆိုရင္ ပါလာတဲ့ သေဘၤာသား အေရအ တြက္၊ ကုန္ပစၥည္း၊ လက္နက္ စတဲ့ စာရင္းကို အတိအက်ေပး ရ ပါတယ္။

သေဘၤာေပၚ တက္စစ္လို႔ စာရင္း မကိုက္ရင္ ေသခ်ာအေရးယူမႈ ျပဳ လုပ္ပါတယ္။ သေဘၤာက ခ်တဲ့ ကုန္ပစၥည္း အတြက္ ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္း အခြန္စည္းၾကပ္ ပါတယ္။

သေဘၤာသားေတြ အတြက္လည္း လုံၿခဳံေရး အျပည့္အဝ ယူေပးထားပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မီးေဘးအႏၲရာယ္ အတြက္လည္း အထူး ၾကပ္မတ္ ထားပါေသးတယ္။

မီးဖိုထဲထိ ဝင္ ၾကက္ေမႊးနဲ႔ ေသခ်ာ စစ္ေဆးပါတယ္။ မီးေလာင္ခဲ့ရင္ေတာ့ ရပ္ကြက္လူႀကီးကိုပါ အေရးယူ ေစပါတယ္။

၁၈၅၂ မွာ အဂၤလိပ္ တို႔က ဒုတိယ အဂၤလိ ပ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲဆင္ႏႊဲၿပီး ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္တာေၾကာင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လည္း ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕လက္​ေအာက္ ေရာက္ခဲ့ ရပါတယ္။

ၿဗိတိသွ်ေတြဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို တ ည္ေဆာက္ရာမွာ ပန္းၿခံထားရွိမယ့္ ေနရာေတြ ကိုလည္း အကြက္႐ိုက္ၿပီး စီစဥ္ ထားရွိ ခဲ့ပါတယ္။

Crdးေမာင္ေသြးခြၽန္၏ အတုမရွိေမာ္ကြန္း တကၠသိုလ္ခင္ ေမာင္ေဇာ္၏ၿမိဳ႕ေတာ္ တစ္ခြင္

Unicode

လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း၂၆၀ကျော်က တံငါရွာလေးတစ်ရွာ… ရန်ကုန်မြို့ (သို့မဟုတ်) ဒဂုံမြို့

ရန်ကုန်မြို့တည်ခဲ့တာဟာ ခုဆိုရင် နှစ်ေ ပါင်း(၂၆၀)ကျော် ရှိခဲ့ ပါပြီ။ ရန်ကုန်လို့ ဖြစ်မလာခင်က တံငါရွာလေး တစ်ရွာမျှသာ .. နောက် ဒဂုံမြို့။

အလောင်းမင်းတရား ဒဂုံကို သိမ်းပိုက်ချိန်မှာ ဒဂုံမြို့ဟာ တောထနေပါပြီ။ ခြုံနွယ်တွေ ကို ရှင်းလင်းပြီး ရန်ကုန်မြို့ ကို တည်ထား ခဲ့ပါတယ်။

မေလ ၂ ရက် ၁၇၅၅ (သက္ကရာဇ် ၁၁၁၇၊ ကဆုန်လပြည့်ကျော် ၇ ရက် ကြာသပတေးနေ့) မှာ ရန်ကုန်မြို့ကို (၇) ရက်တည်းနဲ့ အပြီး တည်ဆော က်ခဲ့ ပါတယ်။

(၇) ရက်နဲ့ အပြီး တည်ဆောက် ခဲ့ပေမယ့် ဖြစ်ကတတ်ဆန်း လုပ်ခဲ့တာ တော့မ ဟုတ်ပါဘူး။ ကျုံး၊ မြောင်း ၊ ပြအိုး၊ တံခါး စတဲ့ မြို့အင်္ဂါတွေ ပါတဲ့ “သစ်မြို့”တစ် ခု ပါ။

ရန်အပေါင်း ကုန်စင်အောင် လုပ်ဆောင် ခဲ့တဲ့ မြို့ဖြစ်လို့ “ရန်ကုန်” လို့ သမုတ် ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်က ရန်ကုန်မြို့သစ်မှာ ရပ်ကွက်(၈) ခု ရှိပြီး လူဦးရေ တစ်သောင်းခန့် နေထိုင်ခဲ့ ကြ ပါတယ်။

အလောင်းမင်းတရား ရဲ့ ရန်ကုန်မြို့ မှာ ဆိပ်ကမ်း နှစ်ခု ရှိပါတယ်။ ”ဘုရင့်သင်္ဘောဆိပ်” နဲ့ “တရုတ်သင်္ဘောဆိပ်” လို့ ခေါ် ပါတယ်။

ရန်ကုန် ကို သင်္ဘောတွေ ဆိုက်ကပ်ပြီ ဆိုရင် ပါလာတဲ့ သင်္ဘောသား အရေအ တွက်၊ ကုန်ပစ္စည်း၊ လက်နက် စတဲ့ စာရင်းကို အတိအကျပေး ရ ပါတယ်။

သင်္ဘောပေါ် တက်စစ်လို့ စာရင်း မကိုက်ရင် သေချာအရေးယူမှု ပြု လုပ်ပါတယ်။ သင်္ဘောက ချတဲ့ ကုန်ပစ္စည်း အတွက် ဆယ်ရာခိုင်နှုန်း အခွန်စည်းကြပ် ပါတယ်။

သင်္ဘောသားတွေ အတွက်လည်း လုံခြုံရေး အပြည့်အဝ ယူပေးထားပါတယ်။ ရန်ကုန်မြို့ မီးဘေးအန္တရာယ် အတွက်လည်း အထူး ကြပ်မတ် ထားပါသေးတယ်။

မီးဖိုထဲထိ ဝင် ကြက်မွှေးနဲ့ သေချာ စစ်ဆေးပါတယ်။ မီးလောင်ခဲ့ရင်တော့ ရပ်ကွက်လူကြီးကိုပါ အရေးယူ စေပါတယ်။

၁၈၅၂ မှာ အင်္ဂလိပ် တို့က ဒုတိယ အင်္ဂလိ ပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲဆင်နွှဲပြီး အောက်မြန်မာနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်တာကြောင့် ရန်ကုန်မြို့လည်း ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လက်အောက် ရောက်ခဲ့ ရပါတယ်။

ဗြိတိသျှတွေဟာ ရန်ကုန်မြို့ကို တ ည်ဆောက်ရာမှာ ပန်းခြံထားရှိမယ့် နေရာတွေ ကိုလည်း အကွက်ရိုက်ပြီး စီစဉ် ထားရှိ ခဲ့ပါတယ်။

Crdးမောင်သွေးချွန်၏ အတုမရှိမော်ကွန်း တက္ကသိုလ်ခင် မောင်ဇော်၏မြို့တော် တစ်ခွင်