ဗုဒၶဘာသာ၀င္တိုင္း သိသင့္တဲ့ ကထိန္ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ
တစ္ႏွစ္မွာ တစ္လ တစ္လမွာ တစ္ႀကိမ္၊ တစ္ႀကိမ္မွာ တစ္ေက်ာင္းသာ လႉ ခြင့္ရွိတဲ့ ကထိန္အေၾကာင္းကို အားလုံးသိေစဖို႔ ေရးသားလိုက္ျခင္းပါ …
၁။ ထိန္စကားရဲ႕ အဓိပၸါယ္
၂။ ကထိန္ခင္းျခင္း အဓိပၸါယ္
၃။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အေၾကာင္း
၄။ ကထိန္ခင္းရျခင္း အက်ိဳး
၅။ ကထိန္အလႉ မြန္ျမတ္ပုံ မဂ္လမ္းကိုရည္႐ြယ္ပုံ တို႔ကို ရွင္းလင္းေျပာျပခ်င္တာပါ …
၁။ ကထိန္ဆိုတာ
ကထိန – ဆိုတဲ့ ပါဠိစကားလုံးကေန ဆင္းသက္လာၿပီး ထိုကထိန ဆိုတဲ့ ပါဠိကို ကထိန္ဟူ၍ ျမန္မာမႈျပဳထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကထိနဆိုတဲ့ စကားလုံးက ၿမဲၿမံျခင္း၊ ခိုင္ခံ့ျခင္း၊ ခိုင္ၿမဲျခင္းဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ရွိပါတယ္။
ၿမဲျခင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကေပမယ့္ ကထိန္ႏွင့္ပတ္သတ္လို႔ ၿမဲျခင္းကေတာ့ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ၿမဲျခင္း၊ အက်ိဳးတရားအားျဖင့္ ၿမဲျခင္းပင္။
အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ၿမဲျခင္းကား သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေက်ာ္ တစ္ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔အထိ တစ္လအတြင္းမွာ ကထိန္သကၤန္း ဆက္ကပ္လႉဒါန္းျခင္း၊ ကထိန္ခင္းျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ရမည္ဟုျမတ္စြာဘုရား အမိန္႔ေတာ္ျဖင့္ ပိုင္းျခား သတ္မွတ္ေပးခဲ့တာပါ။
တစ္ျခားေသာ နတ္ေတာ္လ၊ ျပာသိုလ၊ တပို႔တြဲလတို႔ကိုေျပာင္းေ႐ႊ႕၍ ကထိန္ခင္း၍ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကထိန္ဆိုတာ အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ၿမဲျခင္းျဖစ္၏။
အက်ိဳးတရားအားျဖင့္ ၿမဲပုံကား ကထိန္ခင္းသည့္ ေက်ာင္းတိုက္မွာ သီတင္းသုံးေတာ္မူၾကသည့္ ပုရိမဝါမွ ထေသာ { ဝါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၁ – ရက္ေန႔မွ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေန႔ထိ ဝါဆိုဝါကပ္ၾကေသာ } ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေက်ာ္ တစ္ရက္ေန႔မွတေပါင္း လျပည့္ေန႔တိုင္ေအာင္ ငါးလ တိတိ ကထိန္အက်ိဳး ငါးမ်ိဳးကို ခိုင္ခိုင္ၿမဲၿမဲ ရရွိေစပါတယ္။
တစ္ျခားလမ်ားသို႔ ကထိန္အက်ိဳးတရားမ်ား ေျပာင္းလဲသြားျခင္းမရွိ၊ မည္သူက ဖ်က္လို႔မရေအာင္ ၿမဲၿမံခိုင္ၿမဲျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
၂။ ကထိန္ခင္းျခင္းအဓိပၸါယ္က
ကထိန္ အက်ိဳးတရားမ်ားကို က်ယ္ျပန္႔ေအာင္ ျပဳလုပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုသည္မွာ ကထိန္မခင္းသည့္ ေက်ာင္းတိုက္က ရဟန္းေတာ္မ်ားမွာ ကထိန္ အက်ိဳးကို သီတင္းကြၽတ္ လျပည့္ေက်ာ္ { ၁ } ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႔ အထိ { ၁ } လပဲ အက်ိဳးအာနိသင္ ၿမဲပါတယ္။
ကထိန္ခင္းလိုက္တဲ့ ေက်ာင္းတိုက္ရွိ ရဟန္းေတာ္မ်ား ကေတာ့ သီတင္းကြၽတ္လျပည့္ေက်ာ္ { ၁ } ရက္ေန႔မွ တေပါင္းလျပည့္ေန႔အထိ { ၅ } လတိုင္ေအာင္ အက်ိဳးတရားမ်ား က်ယ္ျပန္႔သြားတယ္ဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ကထိန္ခင္းျခင္းကို လူမ်ားက ခင္းရတာ မဟုတ္ဘဲ ရဟန္းေတာ္မ်ားသာ ခင္းရတာပါ။ ရဟန္းေတာ္ေတာင္မွ ပုရိမဝါ { ပထမဝါ } ဆိုတဲ့ ရဟန္းမ်ားသာ ခင္းလို႔ရတာပါ။ { ပစၦိမဝါ } လို႔ေခၚတဲ့ ဒုတိယဝါဆိုေတာ္မူတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ား ခင္းလို႔ မရပါဘူး။
လူမ်ားကေတာ့ သကၤန္းကို လႉဒါန္းေပးႏိုင္တဲ့ ကထိန္ သကၤန္းအလႉရွင္ ကထိန္ဒါယကာ ဒါယိကာမအျဖစ္သာ ခံယူခြင့္ရတာပါ။
လူအမ်ားအေနနဲ႔ သံဃႆ ေဒမ ဆိုၿပီး လႉ ဒါန္းလိုက္တဲ့ သကၤန္းကို သံဃာေတာ္မ်ားက ကထိန္ခင္းမယ့္ ရဟန္းကို ေ႐ြးခ်ယ္ၿပီး သိမ္ထဲမွာ ဥတ္ကမၼဝါစာျဖင့္ ျပဳလုပ္ျခင္းကိုပဲ ကထိန္ခင္းသည္ဟု ဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ထို႔ျပင္ ကထိန္သကၤန္းဟာ ဒီေန႔အလႉခံၿပီး ဒီေန႔ၿပီးေအာင္ ကံေဆာင္ၿပီးတဲ့ သကၤန္းမွသာ ကထိန္ခင္းလို႔ရတာပါ။ ညလြန္တဲ့ သကၤန္း မျဖစ္ရပါဘူး။ ဆိုလိုတာက ဒီေန႔ရတဲ့ သကၤန္းကို ေနာက္ေန႔က်မွခင္းမယ္ဆိုရင္ ကထိန္ခင္းရာ မေရာက္ပါဘူး။
မသိုးသကၤန္း ဆိုတာ ရက္လြန္သြားတဲ့ သကၤန္းမဟုတ္ဘဲ ဒီေန႔အလႉခံ ဒီေန႔အၿပီးကံေဆာင္ၿပီး ဒီေန႔ခင္းတဲ့သကၤန္းကိုေျပာတာပါ။ ရက္လြန္သြားတဲ့သကၤန္း မဟုတ္မွသာ ကထိန္ခင္းလို႔ ရတာပါ။
ထို႔ျပင္ ကထိန္သကၤန္း ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ စည္း႐ုံးတာမ်ိဳး၊ အလႉခံတာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္ရပါဘူး။ ေအာက္ထစ္ဆုံး မိမိကိုေမြးေပးလိုက္တဲ့ မိခင္ကိုေတာင္မွ က်ဳပ္ေက်ာင္းမွာ ကထိန္ခင္းပါဆိုၿပီး မေျပာရပါဘူး။
အဲလိုေျပာၿပီး ရလာတဲ့ သကၤန္းကိုလည္း ကထိန္ခင္းလို႔ မရပါဘူး။ ကထိန္သကၤန္း အလႉရွင္က မိမိအလိုလို နားလည္ သေဘာေပါက္ၿပီး သံဃႆ ဒမ ဆိုၿပီး သံဃာကို ရည္စူးၿပီး လႉဒါန္းတဲ့ သကၤန္းျဖင့္သာ ကထိန္ခင္းရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီသကၤန္းက ဘယ္ရဟန္းအတြက္ စတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ကိုစြဲၿပီး လႉဒါန္းတဲ့ သကၤန္းဆိုလည္း ကထိန္ ခင္းလို႔မရပါဘူး။ သံဃာကိုလႉဒါန္းတဲ့ သကၤန္းပဲ ခင္းလို႔ရတာပါ။
ေနာက္ၿပီး ကာလအပိုင္း အျခားအေနနဲ႔ သီတင္းကြၽတ္ လျပည့္ေက်ာ္တစ္ရက္ေန႔မွ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ တစ္လ တစ္လမွာလည္း ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွာ တစ္ႀကိမ္သာခင္းခြင့္ရွိပါတယ္။
အေပၚ႐ုံ { ဧကသီ } သကၤန္း၊ ခါးဝတ္ { သင္းပိုင္ }၊ ႏွစ္ထပ္သကၤန္း { ဒုကုဋ္ } ၄င္းသကၤန္း သုံးမ်ိဳးတို႔တြင္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ကထိန္ခင္းႏိုင္ပါတယ္။ က်န္ေသာ ပေဒသာပင္မွ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အျခားေသာ လႉဖြယ္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္လည္း ကထိန္ခင္းလို႔ မရႏိုင္ပါ။
၃။ ကထိန္ခင္းရျခင္းအေၾကာင္း
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္မွာ သီတင္းသုံးေတာ္မူေနတဲ့ အခ်ိန္ ဓုတင္ ေဆာင္ေတာ္ မူၾကတဲ့ ပါေဝယ်ကတိုင္းသား ရဟန္းေတာ္ အပါးသုံးဆယ္မ်ားဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ဖူးေမွ်ာ္ဖို႔ တြက္ သာဝတၳိကိုလာရင္း လမ္းမွာ သည္းထန္စြာ ႐ြာသြန္းတဲ့ မိုးေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ဝတ္ဆင္ထားတဲ့ သကၤန္းေတြ ႏွစ္ထပ္ သကၤန္းေတြ အားလုံး မိုးေတြ စို႐ႊဲကုန္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားထံကိုေရာက္လာတဲ့အခါ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ဝါတြင္းကာလမွာ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ သီတင္းသုံးၿပီး တရားအားထုတ္ခြင့္ ရ မရေမးတဲ့ အခါ ထိုရဟန္းေတာ္ အပါးသုံးဆယ္က မိမိတို႔အျဖစ္ကို ေလ်ာက္ထားၾက ပါတယ္။
ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားရဲ႕ အခက္အခဲမ်ားကိုေ ရွးရႈၿပီး ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ရဟန္းတို႔ –
ဝါကြၽတ္ၿပီးေသာ ရဟန္းေတာ္တို႔အား ကထိန္ခင္းျခင္းကို ငါဘုရား ခြင့္ျပဳေတာ္မူတယ္ဟူ၍ ပါဝယ်ကဘဒၵဝဂၢီ ရဟန္း သုံးဆယ္ကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး ကထိန္းခင္းရျခင္း အေၾကာင္းတရား ျဖစ္ေပၚခဲ့တာပါ။
၄။ ကထိန္ခင္းျခင္းအက်ိဳးတရား
{ ကထိန္အာနိသင္ } ရေသာ ရဟန္းတို႔မွာ အိမ္တစ္အိမ္က ဆြမ္းစားပင့္ ဖိတ္ထားတာ ရွိရင္ အဲဒီအိမ္မွာ ဆြမ္းမစားမီ ျဖစ္ေစ၊ ဆြမ္းစားၿပီးျဖစ္ေစ၊ တျခားအိမ္သို႔ သြားလိုပါက ထင္ရွားရွိေသာ ရဟန္းအား မပန္ၾကားဘဲ သြားလာႏိုင္ျခင္း၊
တိစီဝရိတ္ အဓိ႒ာန္ တင္ထားေသာ သကၤန္းကို မယူဘဲ သြားလာႏိုင္ျခင္း၊ ဆြမ္းဘုဥ္းေပးႂကြပါဟု မဖိတ္ဘဲ ထမင္းစားလာပါ၊ မုန္႔စားလာပါ စတဲ့ လူအသုံးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္ ပင့္ဖိတ္တဲ့ ဂဏေဘာဇဥ္ကို ဘုဥ္းေပးႏိုင္ျခင္း၊
အလိုရွိတိုင္း အဓိ႒ာန္ဝိကပၸနာမျပဳေသာ သကၤန္းကို ေဆာင္ႏိုင္ျခင္း၊ ထိုကထိန္ခင္းေသာေက်ာင္းတိုက္၌ ျဖစ္ေပၚသမွ်ေသာ သကၤန္းမ်ားကို ကထိန္ခင္းေသာ ရဟန္းတို႔အား ျဖစ္ရျခင္း စတဲ့ အက်ိဳးအာနိသင္ ငါးပါး { သိကၡာပုဒ္ ငါးပုဒ္ } ကင္းလြတ္ခြင့္ကို ရေတာ္မူပါတယ္ …
ကထိန္သကၤန္း လႉ ဒါန္းတဲ့ ဒကာ ဒကာမမ်ား အေနျဖင့္လည္း အရပ္ေလးမ်က္ႏွာအရပ္မ်ားသို႔ အတားအဆီးမရွိ ၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သြားႏိုင္းျခင္း၊ မည့္သည့္အရပ္ကို မဆို တာဝန္ကိစၥမေလးဘဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး သြားလာႏိုင္ျခင္း၊ အစားအေသာက္နဲ႔ ပါတ္သက္လို႔ အဆိပ္အေတာက္စတဲ့ ေဘးဥပါဒ္အႏၲရာယ္ မျဖစ္ျခင္း၊
မိမိတို႔၏ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကို ရန္သူမ်ိဳးငါးပါး လာေရာက္ဖ်က္ဆီးျခင္း ဆိုတဲ့ေဘးအေပါင္းမွ ကင္းေဝးျခင္း၊ မိမိတို႔၏ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကို သူတစ္ပါးတို႔ လာေရာက္အစိုးတရယူငင္ျခင္း ဆိုတဲ့ေဘးအေပါင္းမွ ကင္းေဝးေစျခင္း ဆိုတဲ့ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ကထိန္အာနိသင္ ငါးပါးအတိုင္း ရရွိေစႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။
၅။ကထိန္သကၤန္းလႉဒါန္းရတာ မြန္ျမတ္ပုံ၊ မဂ္လမ္းကို ရည္႐ြယ္ပုံ
ကထိန္သကၤန္း လႉဒါန္းရတာ အက်ိဳးအလြန္ ႀကီးျမတ္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ အက်ိဳးႀကီးျမတ္ရသလဲ ဆိုေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က အျခားပစၥည္းေလးပါးေနာက္ကို လိုက္ၿပီး အလႉခံၾကရင္ ကဲ့ရဲ႕ေတာ္မူတယ္။
ပစၥည္းေလးပါး တစ္ခုခု ရေရး အားထုတ္ေနရင္ ကဲ့ရဲ႕ေတာ္မူတယ္။ သို႔ေသာ္ ကထိန္း အက်ိဳးအာနိသင္မ်ား ကိုေတာ့ အလႉခံဖို႔ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ ခ်ီးမြမ္းေတာ္မူပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အလြန္မြန္ျမတ္သန္႔စင္လွပါတယ္။ အလႉရွင္မ်ား အေနျဖင့္ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ကို ရည္မွန္း၍ လႉဒါန္း ၾကသလို ရဟန္းေတာ္မ်ား ဘက္ကလည္း ဒီသကၤန္းကို ဝတ္႐ုံလို႔ မဂ္ဖိုလ္နိဗၺာန္ရသည္ အထိ ႀကိဳးစား ပြားမ်ား အားထုတ္ေနၾကတဲ့ အတြက္ အလြန္ပင္ မြန္ျမတ္လွပါတယ္ဟုေ ရးသားလိုက္ရပါတယ္။
#ေဒါက္တာ_အရွင္_ဝိမလဝံသ
{ နာလႏၵာတကၠသိုလ္ }
Leave a Reply