ဦးေႏွာက္ေသြးခဲပိတ္ ေလျဖတ္ေရာဂါ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ဦးေႏွာက္ေသြးခဲပိတ္ ေလျဖတ္ေရာဂါ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ဦးေႏွာက္ေသြးခဲလို႔ျဖစ္တဲ့ ေလျဖတ္ေရာဂါဆိုတာ ဦးေႏွာက္တြင္းကို ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ေသြးေၾကာတြင္းမွာ ေသြးခဲပိတ္ဆို႔လို႔ ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္ကို မရရွိဘဲ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြ ထိခိုက္ပ်က္စီးတဲ့ေရာဂါကို ေခၚပါတယ္။

တကယ္လို႔ ဦးေႏွာက္တြင္း ေသြးလည္ပတ္မႈေကာင္းေအာင္ အျမန္ဆုံး ကုသမႈ မရဘူးဆိုရင္ ေအာက္စီဂ်င္ မရတဲ့ဦးေႏွာက္ အစိတ္အပိုင္းက လုံးဝပ်က္စီးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘာလို အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲ

ေလျဖတ္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းရဲ႕ ၈၇ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က ဦးေႏွာက္ေသြးခဲလို႔ ျဖစ္တာပါ။ က်န္တဲ့ရာခိုင္ႏႈန္းေတြက ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေပါက္တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာ ယာယီပိတ္ဆို႔ၿပီး မပ်က္စီးဘဲ ၂၄ နာရီအတြင္း ျပန္ေကာင္းသြားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေလျဖန္းတယ္ (Transient Ischemic Attack TIA) လို႔ ေခၚပါတယ္။

ဦးေႏွာက္ေသြးခဲလို႔ ေလျဖတ္ေရာဂါျဖစ္ခ်င္တဲ့ လကၡဏာကို ဘယ္လို သိႏိုင္မလဲ

ဦးေႏွာက္တြင္းေသြးေၾကာမွာ ေသြးခဲလို႔ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ လကၡဏာေတြက ခဲသြားတဲ့ ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာေနရာနဲ႔ ေအာက္စီဂ်င္ မရတဲ့ ဦးေႏွာက္အစိတ္အပိုင္းေပၚ မူတည္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အျဖစ္မ်ားတဲ့လကၡဏာေတြ ရွိပါတယ္။

ဒါေတြကေတာ့-

အျမင္အာ႐ုံျပႆနာေတြ၊ ဥပမာ မ်က္စိတစ္ဖက္ မျမင္ရေတာ့တာ၊ ႏွစ္ဖက္လုံးမျမင္ရေတာ့တာ၊ လက္နဲ႔ ေျခေထာက္ အားနည္းတာ၊ လႈပ္မရေတာ့တာ၊ ပိတ္တဲ့ေသြးေၾကာေပၚမူတည္ၿပီး လက္၊ ေျခတစ္ဖက္ ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ဖက္လုံး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေခါင္းမူးတာ၊ ခ်ာခ်ာလည္မူးေဝတာ၊စိတ္ဂေယာင္ေျခာက္ျခားျဖစ္တာ၊ စိတ္ရႈပ္ေထြးတာ၊စကားေတြ မပီသလာတာ၊ စကားထူးထူးဆန္းဆန္းေတြ ေျပာတာ၊ ကိုယ္ဟန္ခ်က္မထိန္းႏိုင္တာ၊ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္း႐ြဲ႕တာ၊ သြားရည္က်တာ စတာေတြက ဦးေႏွာက္ေသြးခဲလို႔ ေလျဖတ္ခ်င္တဲ့လကၡဏာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုလကၡဏာေတြ ျပလာရင္ အျမန္ဆုံး စမ္းသပ္စစ္ေဆးဖို႔လိုၿပီး ေဆးကုသမႈ အျမန္ဆုံး ခံယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ ေလျဖတ္ေရာဂါ ျဖစ္ေနတာလား အျမန္ဆုံးသိႏိုင္ဖို႔ FAST လို႔ေခၚတဲ့ အတိုေကာက္ မွတ္နည္းေလး ရွိပါတယ္။

F က Face ျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာ တစ္ျခမ္း႐ြဲ႕ေနလား၊ လႈပ္ရွားရခက္ေနလား ၾကည့္ပါ။

A က Arms ပါ။ လက္ေတြကို ဆန႔္တန္းေျမႇာက္ထုတ္ခိုင္းလို႔ တစ္ဖက္က ေအာက္ကို က်သြားတယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ လက္တစ္ဖက္က မေျမႇာက္ႏိုင္ဘူးလား ၾကည့္ပါ။

S က Speech ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ေျပာတဲ့စကားေတြက ဝါးေနလား၊ မပီမသျဖစ္ေနလား၊ အဓိပၸာယ္ မရွိထူးဆန္းတဲ့စကားေတြ ေျပာေနလား ၾကည့္ပါ။

T က Time ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ အေပၚက အခ်က္ ၃ ခ်က္က Yes ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ အေရးေပၚ လူနာတင္ကား၊ ဒါမွမဟုတ္ အေရးေပၚဌာနကို ျမန္ျမန္သြားရမယ့္ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေႏွာက္ေသြးခဲလို႔ ေလျဖတ္ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္ၾကမလဲ

ဦးေႏွာက္ေသြးခဲေရာဂါကို ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းရင္းေတြက ေလျဖတ္ေရာဂါ ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းကို မ်ားေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအေၾကာင္းရင္းေတြကို မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္မယ္ ဆိုရင္ ဦးေႏွာက္ေသြးခဲၿပီး ေလျဖတ္ေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

(၁) ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ထိန္းသိမ္းပါ

နာတာရွည္ေရာဂါေတြျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါဟာ ဦးေႏွာက္ေသြးခဲပိတ္ဆို႔ၿပီး ေလျဖတ္ေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ ထိပ္ဆုံးက ပါ ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္မွာ ဒီလို နာတာရွည္ေရာဂါအခံေတြ ရွိေနတယ္ ဆိုရင္ ဆရာဝန္ကသတ္မွတ္ထားတဲ့ သင့္ေတာ္တဲ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ပမာဏ၊ ဆီးခ်ိဳပမာဏမွာ ထိန္းသိမ္းထားဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

(၂) ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ၊ အရက္ အလြန္အကြၽံေသာက္တာ ေရွာင္ပါ

ေဆးလိပ္က ခႏၶာကိုယ္တစ္ကိုယ္လုံးမွာ ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ေသြးေၾကာက်ဥ္း အေျခအေနက ဦးေႏွာက္ေသြးေၾကာတြင္းမွာသာ ျဖစ္ရင္ အခ်ိန္ၾကာလာရင္ ေသြးခဲပိတ္ၿပီး ေလျဖတ္ႏိုင္ေခ် မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးလိပ္ကိုျဖတ္ျခင္းဟာလည္း ဦးေႏွာက္ေသြးခဲပိတ္ဆို႔ျခင္းကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အရက္ကို အလြန္အကြၽံ ေသာက္တာကလည္း ဦးေႏွာက္ေသြးခဲပိတ္ဆို႔ျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့အတြက္ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ၿပီး အရက္ကို သင့္ေတာ္တဲ့ ပမာဏသာ ေသာက္သုံးသင့္ပါတယ္။

(၃) ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းပါ

အဝလြန္ျခင္းက ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္ကို မ်ားေစၿပီး ေသြးေၾကာတြင္းမွာ အဆီဓာတ္ကို တက္ေစပါတယ္။ ဒီကေနတစ္ဆင့္ ဦးေႏွာက္ေသြးခဲတာကို ျဖစ္ေစၿပီး ေလျဖတ္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫြတ္တဲ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္အတြင္းေရာက္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းသင့္ပါတယ္။ အစားအစာေတြမွာ အဆီကို ေလွ်ာ့စားၿပီး ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္နဲ႔ သစ္သီးဝလံကို မ်ားမ်ားစားေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

(၄) ေလ့က်င့္ခန္း ပုံမွန္လုပ္ေပးပါ

တစ္ေန႔ကို မိနစ္ ၃၀ နဲ႔ တစ္ပတ္ကို ၅ ရက္ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးတာက ေသြးလည္ပတ္မႈ ေကာင္းေစၿပီး ထုံထိုင္းေနတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ေသြးေၾကာေတြကို လည္ပတ္မႈ ေကာင္းေစပါတယ္။

ေလ့က်င့္ခန္း ပုံမွန္လုပ္ေပးတာက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကိုလည္း ထိန္းသိမ္းေစၿပီး နာတာရွည္ေရာဂါေတြ ျဖစ္မလာေအာင္လည္း ကာကြယ္ေပးပါတယ္။

ကိုယ့္မိသားစု မ်ိဳး႐ိုးထဲမွာ ဦးေႏွာက္ေသြးခဲပိတ္လို႔ ေလျဖတ္ေရာဂါ ျဖစ္တဲ့ ရာဇဝင္ရွိတယ္ဆိုရင္ အေလးထားၿပီး ဂ႐ုစိုက္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။

ဦးေႏွာက္ေသြးခဲလို႔ ေလျဖတ္ေရာဂါဟာ အေရးေပၚေဆးကုသမႈ ခံယူရတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ၿပီး ေရာဂါျဖစ္သြားခဲ့ရင္ သာမန္လူေကာင္းအတိုင္း ပကတိျပန္ေကာင္းႏိုင္ေခ် မရွိသေလာက္ နည္းတာေၾကာင့္ ေရာဂါ မျဖစ္ခင္တည္းက ႀကိဳတင္ကာကြယ္တာက အေရးအႀကီးဆုံးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ေကာင္းသည္ဆိုတဲ့အတိုင္း ဦးေႏွာက္ေသြးခဲၿပီး ေလျဖတ္ေရာဂါ မျဖစ္ၾကဖို႔ ကာကြယ္ရန္ တိုက္တြန္းရင္း နိဂုန္းခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာသုတ