အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံမွာ ေႁမြတစ္ေကာင္မွ မရွိတဲ့ အေၾကာင္းရင္း…

အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံမွာ ေႁမြတစ္ေကာင္မွ မရွိတဲ့ အေၾကာင္းရင္း…

ဥေရာပတိုက္ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ပိုင္းမွာ တည္ရွိတဲ့ အိုက္ယာလန္ႏိုင္ငံမွာ ေႁမြတစ္ေကာင္မွ မရွိဘူးပါဘူး။ ဒ႑ာရီတစ္ခုအရေတာ့… ငါးရာစုခန႔္က ခရစ္ယာ ဘုန္းေတာ္ႀကီး စိန႔္ပက္ထရစ္ အိုက္ယာလန္ႏိုင္ငံကို သာသနာျပဳ လာေရာက္တဲ့အခါ… ဘုန္းေတာ္ႀကီးမွ အိုက္ယာလန္မွာရွိတဲ့

ေႁမြမ်ား အားလုံးကို ေမာင္းႏွင္ထုတ္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒ႑ာရီအတိုင္း အိုက္ယာလန္ႏိုင္ငံမွာလည္း ေႁမြတစ္ေကာင္မွလည္း မရွိပါဘူး။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ National Geographic အဖြဲ႕ရဲ႕ ေလ့လာခ်က္အရ… အိုက္ယာလန္မွာ ေႁမြေတြဟာ ဘယ္တုန္းကမွ မေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း

ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး… ေႁမြေတြရဲ႕ ေက်ာက္ျဖစ္ ႐ုပ္ႂကြင္း ေတြကိုေတာင္ မေတြ႕ရပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း အိုက္ယာလန္မွာ ေႁမြေတြ မေနထိုင္ခဲ့ဘဲ ၿဗိတိန္မွာေတာင္ အဆိပ္မရွိတဲ့ ျမက္ေလွ်ာလို Grass Snake၊ အက္ဒါေႁမြေပြး (Adder Snake) နဲ႔

အဆိပ္မရွိတဲ့ Smooth Snake ဆိုၿပီး မ်ိဳးရင္း သုံးမ်ိဳးပဲ ရွိပါတယ္။ ၿဗိတိန္မွာ ေႁမြ ရွားတဲ့အတြက္… အက္ဒါေႁမြေပြးတစ္ေကာင္ကို ဒဏ္ရာရေအာင္လုပ္မိရင္၊ သတ္ျဖတ္မိရင္… ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ Wildlife and Countryside Act ဥပေဒအရ အေရးယူခံရပါတယ္။

ဒါဆို… ဒီႏိုင္ငံေတြမွာ ဘာေၾကာင့္ ေႁမြေတြ မရွိရတာလဲ…?

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၁ သိန္းကေန ၂ သန္းၾကား ေခတ္ကာလတုန္းက အိုက္ယာလန္နဲ႔ အဂၤလန္ႏိုင္ငံဟာ ေႁမြလို ေသြးေအး တြားသြားသတၱဝါေတြအတြက္ အရမ္းေအးခဲတဲ့ ေနရာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရခဲေခတ္ ကုန္သြားၿပီး ေျမျပင္ေတြ ထြက္ေပၚလာတဲ့အခါ…

အဂၤလန္ နဲ႔ အိုက္ယာလန္မွာ ေႁမြအနည္းငယ္ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေႁမြတင္မက ဝက္ဝံညိဳေတြ၊ လင့္ေၾကာင္ၿမီးတို နဲ႔ ဝက္ဝံ ေတြ အိုက္ယာလန္ ႏိုင္ငံမွာ ဝင္ေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္သြားေပမဲ့…

အိုက္ယာလန္၊ ၿဗိတိန္တို႔နဲ႔ ဥေရာပ ကုန္းျမင့္ၾကားက ေနရာေတြဟာ ေရ ဖုံးလႊမ္းေနတုန္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေႁမြေတြ အမ်ားအျပားေတာ့ မလာေရာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ကမာၻေပၚရွိ ေႁမြ မရွိတဲ့ ေနရာေတြထဲမွာ အိုက္ယာလန္ တစ္ေနရာတည္း‌ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။

အိုက္စ္လန္၊ ဂရင္းလန္း၊ ဟာဝိုင္အီ၊ နယူးဇီလန္၊ ကေနဒါႏိုင္ငံက ေနရာတစ္ခ်ိဳ႕၊ ႐ုရွားႏိုင္ငံေျမာက္ဘက္ပိုင္းနဲ႔ အႏၲာတိက တိုက္ေတြမွာလည္း ေႁမြေတြ မရွိၾကပါဘူး။ “အရင္ကတည္းက အိုက္ယာလန္မွာ ဘယ္ေႁမြမွ မေနခဲ့တဲ့အတြက္

ေႁမြေတြကို စိန႔္ပက္ထရစ္ ေမာင္းထုတ္စရာေတာင္ မလိုပါဘူး ” လို႔ အိုက္ယာလန္ႏိုင္ငံ ဒပ္ဘလင္ၿမိဳ႕ အမ်ိဳးသားသမိုင္းျပတိုက္မွ နီဂယ္ မိုနာဂန္(Nigel Monaghan) က National Geographic ကိုေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

လူဝီစီယားနား ေဆးသိပၸံတကၠသိုလ္ ဒါ႐ိုက္တာမာခ္႐ိုင္ယန္ကေတာ့… “အိုင္ယာလန္မွာ ေႁမြေတြ မရွိရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက အိုက္ယာလန္ရဲ႕ ရာသီဥတုဟာ သူတို႔အတြက္ အရမ္း ျပင္းထန္ေနလို႔ပါ ” လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

အိုင္ယာလန္မွာ ေတြ႕ရတဲ့ တြားသြား သတၱဝါ ဆိုလို႔ ေႁမြေတြလို ေျခမပါတဲ့ ဥေရာပတိုက္ ပုတ္သင္ငယ္ (Slow Worm) ေတြပဲ ရွိပါတယ္။ Celtic Tiger လို႔ ေခၚတဲ့ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ၾကားကာလမွာဆို တိုင္းတပါးက ဝင္ေရာက္လာတဲ့ ေႁမြကို ေမြးႏိုင္တာကို

ဂုဏ္တစ္ခုအျဖစ္ေတာင္ ယူဆခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ပိုင္း အိုင္ယာလန္ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး ခြၽတ္ၿခဳံက်သြားတဲ့အခါ… ေႁမြေကြၽးေမြးေစာင့္ေရွာက္ရတဲ့ စရိတ္ ႀကီးလြန္းတဲ့အတြက္ ေႁမြသိပ္မေမြးၾကေတာ့ပါဘူး။ အိုက္ယာလန္ ႏိုင္ငံဟာ ေရခဲေခတ္ကတည္းက

တျခားကုန္းျပင္ျမင့္ေတြနဲ႔ တသီးတျခား ရွိခဲ့တဲ့ ေနရာ တစ္ခုပါ။ ဒါ့အျပင္ ေဒသတစ္ေနရာက မ်ိဳးရင္းျဖစ္တဲ့ အပင္နဲ႔ တိရစာၦန္ေတြဟာ တျခားေဒသေတြမွာ မရွင္သန္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ အိုက္ယာလန္လို ၃၂၅၉၅ စတုရန္း မိုင္ အက်ယ္အဝန္းသာ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ

ေႁမြမ်ိဳးရင္းေတြ မ်ားမ်ားစားစား မရွိေနႏိုင္ပါဘူး။ ဒါဟာ အိုက္ယာလန္မွာ ေႁမြမရွိရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခ်က္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ စိန႔္ပက္ထရစ္က အိုက္ယာလန္က ေႁမြေတြကို ေမာင္းထုတ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ ပုံေဆာင္ခ်က္ သက္သက္သာျဖစ္ၿပီး…

စိန႔္ပက္ထရစ္ဟာ ေရွးေခတ္ ဆဲလ္တစ္လူမ်ိဳးရဲ႕ ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ မိစာၦဝါဒီေတြရဲ႕ ေႁမြကိုပုံေဆာင္တဲ့ အယူဝါဒေတြကို တားဆီးခဲ့တာေၾကာင့္ ဒီဒ႑ာရီ ထြက္လာတာ ျဖစ္တယ္လို႔သိရပါတယ္။

ခရက္ဒစ္#saingpyingyi#ေလးစားစြာျဖင့္ ခရက္ဒစ္ ေပးပါသည္။ ျပန္လည္ မွ်ေ၀ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

Unicode

အိုင်ယာလန်နိုင်ငံမှာ မြွေတစ်ကောင်မှ မရှိတဲ့ အကြောင်းရင်း…

ဥရောပတိုက် အနောက်မြောက်ဘက်ပိုင်းမှာ တည်ရှိတဲ့ အိုက်ယာလန်နိုင်ငံမှာ မြွေတစ်ကောင်မှ မရှိဘူးပါဘူး။ ဒဏ္ဍာရီတစ်ခုအရတော့… ငါးရာစုခန့်က ခရစ်ယာ ဘုန်းတော်ကြီး စိန့်ပက်ထရစ် အိုက်ယာလန်နိုင်ငံကို သာသနာပြု လာရောက်တဲ့အခါ… ဘုန်းတော်ကြီးမှ အိုက်ယာလန်မှာရှိတဲ့

မြွေများ အားလုံးကို မောင်းနှင်ထုတ်ခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒဏ္ဍာရီအတိုင်း အိုက်ယာလန်နိုင်ငံမှာလည်း မြွေတစ်ကောင်မှလည်း မရှိပါဘူး။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ National Geographic အဖွဲ့ရဲ့ လေ့လာချက်အရ… အိုက်ယာလန်မှာ မြွေတွေဟာ ဘယ်တုန်းကမှ မနေထိုင်ခဲ့ကြောင်း

တွေ့ရှိခဲ့ပြီး… မြွေတွေရဲ့ ကျောက်ဖြစ် ရုပ်ကြွင်း တွေကိုတောင် မတွေ့ရပါဘူး။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာအတွင်း အိုက်ယာလန်မှာ မြွေတွေ မနေထိုင်ခဲ့ဘဲ ဗြိတိန်မှာတောင် အဆိပ်မရှိတဲ့ မြက်လျှောလို Grass Snake၊ အက်ဒါမြွေပွေး (Adder Snake) နဲ့

အဆိပ်မရှိတဲ့ Smooth Snake ဆိုပြီး မျိုးရင်း သုံးမျိုးပဲ ရှိပါတယ်။ ဗြိတိန်မှာ မြွေ ရှားတဲ့အတွက်… အက်ဒါမြွေပွေးတစ်ကောင်ကို ဒဏ်ရာရအောင်လုပ်မိရင်၊ သတ်ဖြတ်မိရင်… ၁၉၈၁ ခုနှစ် Wildlife and Countryside Act ဥပဒေအရ အရေးယူခံရပါတယ်။

ဒါဆို… ဒီနိုင်ငံတွေမှာ ဘာကြောင့် မြွေတွေ မရှိရတာလဲ…?

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၁ သိန်းကနေ ၂ သန်းကြား ခေတ်ကာလတုန်းက အိုက်ယာလန်နဲ့ အင်္ဂလန်နိုင်ငံဟာ မြွေလို သွေးအေး တွားသွားသတ္တဝါတွေအတွက် အရမ်းအေးခဲတဲ့ နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရေခဲခေတ် ကုန်သွားပြီး မြေပြင်တွေ ထွက်ပေါ်လာတဲ့အခါ…

အင်္ဂလန် နဲ့ အိုက်ယာလန်မှာ မြွေအနည်းငယ် ဝင်ရောက်နေထိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ မြွေတင်မက ဝက်ဝံညိုတွေ၊ လင့်ကြောင်မြီးတို နဲ့ ဝက်ဝံ တွေ အိုက်ယာလန် နိုင်ငံမှာ ဝင်ရောက် နေထိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ရေခဲတွေ အရည်ပျော်သွားပေမဲ့…

အိုက်ယာလန်၊ ဗြိတိန်တို့နဲ့ ဥရောပ ကုန်းမြင့်ကြားက နေရာတွေဟာ ရေ ဖုံးလွှမ်းနေတုန်းပါပဲ။ ဒါကြောင့် မြွေတွေ အများအပြားတော့ မလာရောက်နိုင်ခဲ့ကြပါဘူး။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မြွေ မရှိတဲ့ နေရာတွေထဲမှာ အိုက်ယာလန် တစ်နေရာတည်း‌တော့ မဟုတ်ပါဘူး။

အိုက်စ်လန်၊ ဂရင်းလန်း၊ ဟာဝိုင်အီ၊ နယူးဇီလန်၊ ကနေဒါနိုင်ငံက နေရာတစ်ချို့၊ ရုရှားနိုင်ငံမြောက်ဘက်ပိုင်းနဲ့ အန္တာတိက တိုက်တွေမှာလည်း မြွေတွေ မရှိကြပါဘူး။ “အရင်ကတည်းက အိုက်ယာလန်မှာ ဘယ်မြွေမှ မနေခဲ့တဲ့အတွက်

မြွေတွေကို စိန့်ပက်ထရစ် မောင်းထုတ်စရာတောင် မလိုပါဘူး ” လို့ အိုက်ယာလန်နိုင်ငံ ဒပ်ဘလင်မြို့ အမျိုးသားသမိုင်းပြတိုက်မှ နီဂယ် မိုနာဂန်(Nigel Monaghan) က National Geographic ကိုပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

လူဝီစီယားနား ဆေးသိပ္ပံတက္ကသိုလ် ဒါရိုက်တာမာခ်ရိုင်ယန်ကတော့… “အိုင်ယာလန်မှာ မြွေတွေ မရှိရတဲ့ အကြောင်းရင်းက အိုက်ယာလန်ရဲ့ ရာသီဥတုဟာ သူတို့အတွက် အရမ်း ပြင်းထန်နေလို့ပါ ” လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

အိုင်ယာလန်မှာ တွေ့ရတဲ့ တွားသွား သတ္တဝါ ဆိုလို့ မြွေတွေလို ခြေမပါတဲ့ ဥရောပတိုက် ပုတ်သင်ငယ် (Slow Worm) တွေပဲ ရှိပါတယ်။ Celtic Tiger လို့ ခေါ်တဲ့ ၁၉၉၀ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၀၀ ခုနှစ်ကြားကာလမှာဆို တိုင်းတပါးက ဝင်ရောက်လာတဲ့ မြွေကို မွေးနိုင်တာကို

ဂုဏ်တစ်ခုအဖြစ်တောင် ယူဆခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နောက်ပိုင်း အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ စီးပွားရေး ချွတ်ခြုံကျသွားတဲ့အခါ… မြွေကျွေးမွေးစောင့်ရှောက်ရတဲ့ စရိတ် ကြီးလွန်းတဲ့အတွက် မြွေသိပ်မမွေးကြတော့ပါဘူး။ အိုက်ယာလန် နိုင်ငံဟာ ရေခဲခေတ်ကတည်းက

တခြားကုန်းပြင်မြင့်တွေနဲ့ တသီးတခြား ရှိခဲ့တဲ့ နေရာ တစ်ခုပါ။ ဒါ့အပြင် ဒေသတစ်နေရာက မျိုးရင်းဖြစ်တဲ့ အပင်နဲ့ တိရစ္ဆာန်တွေဟာ တခြားဒေသတွေမှာ မရှင်သန်နိုင်ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် အိုက်ယာလန်လို ၃၂၅၉၅ စတုရန်း မိုင် အကျယ်အဝန်းသာ ရှိတဲ့ နိုင်ငံမှာ

မြွေမျိုးရင်းတွေ များများစားစား မရှိနေနိုင်ပါဘူး။ ဒါဟာ အိုက်ယာလန်မှာ မြွေမရှိရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ချက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ စိန့်ပက်ထရစ်က အိုက်ယာလန်က မြွေတွေကို မောင်းထုတ်ခဲ့တယ်ဆိုတာ ပုံဆောင်ချက် သက်သက်သာဖြစ်ပြီး…

စိန့်ပက်ထရစ်ဟာ ရှေးခေတ် ဆဲလ်တစ်လူမျိုးရဲ့ ဘုန်းကြီးတွေနဲ့ မိစ္ဆာဝါဒီတွေရဲ့ မြွေကိုပုံဆောင်တဲ့ အယူဝါဒတွေကို တားဆီးခဲ့တာကြောင့် ဒီဒဏ္ဍာရီ ထွက်လာတာ ဖြစ်တယ်လို့သိရပါတယ်။

ခရက်ဒစ်#saingpyingyi#လေးစားစွာဖြင့် ခရက်ဒစ် ပေးပါသည်။ ပြန်လည် မျှဝေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။